Sport lokalny szyty na miarę
Dotychczas zaangażowanie finansowe gmin w rozwój sportu polegało głównie na inwestowaniu w obiekty sportowe. Takie podejście było też widoczne w zapisach dokumentów strategicznych gmin, gdzie cele z obszaru sportu dotyczyły w ogromnej większości budowy i modernizacji obiektów sportowych. Po konferencji „Maratony, rowery, crossfit – moda na sport. Funkcja organizatorska samorządów i rozwój infrastruktury sportowej” można odnieść wrażenie, że w tym obszarze zaczynają się zmiany. Zgodnie z badaniami pisma „Wspólnota” w 2013 roku pierwszy raz wydatki bieżące w budżetach gminnych w dziale 926 (dotyczącym kultury fizycznej i sportu) przerosły wydatki inwestycyjne. Jednak nie tylko dane finansowe świadczą o zmianie – bardzo ciekawa była też dyskusja uczestników konferencji na ten temat.
Przedstawicielka Departamentu Infrastruktury Ministerstwa Sportu i Turystyki rozpoczęła konferencję, stwierdzając, że obiekty sportowe to tylko narzędzie – celem dla gmin powinno być zaś zapewnienie wydarzeń sportowych dla mieszkańców, aby mogli oni w pełni korzystać z budowanych hal, basenów czy boisk. Program rozwoju sportu do 2020 roku kładzie nacisk na promocję aktywności na każdym etapie życia. Zdaniem MSiT gminy powinny odchodzić od budowania pomników – ogromnych obiektów sportowych przytłaczających miejscowości, w których są budowane. Czas szyć obiekty na miarę lokalnych potrzeb – tworzyć miejsca przyjazne i promujące aktywność, najlepiej wielofunkcyjne. Ten postulat bardzo nam się podoba. Jest zbieżny z wynikami dwóch edycji Obywatelskiego Monitoringu Sportu, których uczestnicy wskazywali, że mieszkańcom wystarczy już obiektów, oceniają je pozytywnie, choć czasem nie wiedzą, na jakiej zasadzie mogą z nich korzystać (tak było w Goleniowie, Wilkowie czy Oławie). Chcieliby też mieć możliwość trenowania na innych obiektach niż te, w które się inwestuje – w Radomiu mieszkańcy wyrażali potrzebę zagospodarowania terenów otwartych, koszalinianie z chęcią korzystaliby z mniejszych niż aquapark pływalni.
Po tym wstępie głos zabrali włodzarze miast i gmin. Można było usłyszeć deklaracje, że lokalną politykę sportową trzeba tworzyć wspólnie z mieszkańcami – badać ich potrzeby, budować w ten sposób wspólnotę, dbać o zdrowie lokalnych społeczności – bo może władze nie wiedzą wszystkiego. Postanowiliśmy sprawdzić, jak te słowa przekładają się na rzeczywistość. Zajrzeliśmy do tabeli z odpowiedziami na nasze pytania związane z lokalną polityką sportową zadane wszystkim gminom w grudniu 2013 r. Okazało się, że żadna z reprezentowanych gmin nie prowadziła w latach 2007-2013 badań potrzeb mieszkańców w zakresie sportu. Trzeba jednak wziąć pod uwagę, że w listopadzie 2014 roku były wybory samorządowe i być może nowe władze stosują inną taktykę, jeśli chodzi o dyskusje z mieszkańcami. Mieszkańcy wyrażają swoje potrzeby sportowe poprzez proponowanie projektów i ich wybór w ramach budżetu obywatelskiego czy funduszu sołeckiego. Można w tych debatach wyczuć nasycenie dużymi obiektami sportowymi. Za to wiele projektów dotyczy ścieżek biegowych czy rowerowych.
Grupą, do której najczęściej kierowana jest gminna oferta sportowa, wciąż są dzieci i młodzież. Mówił o tym przedstawiciel Ministerstwa Sportu i Turystyki z Departamentu Sportu Powszechnego, wspominając ministerialne programy takie jak mały mistrz czy umiem pływać. Burmistrzowie również wskazywali, że problemem jest brak chęci uczniów, aby ćwiczyć. Ten temat jest omawiany od wielu lat i wydaje się, że niewiele się zmienia na plus. Być może więc warto zauważyć inne grupy, które chętnie skorzystają z oferty sportowej dostosowanej do ich potrzeb. Taką grupę tworzą osoby 50+, które powoli zaczynają być zauważane przez władze gmin. Jak wynika z danych zebranych podczas Obywatelskiego Monitoringu Sportu, jest to grupa bardzo zainteresowana aktywnym spędzaniem wolnego czasu – jednocześnie jednak zajęcia sportowe dla tych osób muszą być specjalnie przygotowane (pod kątem trenera, programu, możliwości dojazdu), a z uświadomieniem tego jest jeszcze problem. Propozycje dla tej grupy skupiają się głównie na zniżkach wstępu na obiekty sportowe. Sport seniorów jest spychany do obszaru pomocy społecznej, opieki zdrowotnej. Tym bardziej cieszą rozwiązania ujęte w programy skierowane specjalnie do tej grupy – tak jak ma to miejsce w warszawskim programie „Senior starszy – sprawniejszy”. Jak to wygląda w kilku miastach w Polsce będą badali uczestnicy Monitoringu Sportu 50+ organizowanego przez Stowarzyszenie ESPAR 50+ przy współpracy z Siecią obywatelską.
Podsumowując, przesłanie konferencji jest pozytywne – gminy powinny otwierać się na potrzeby mieszkańców pod kątem zarówno budowy obiektów, jak i tworzenia oferty sportowej. Mimo to niewiele czasu podczas dyskusji poświęcono na omawianie przykładów sposobów wciągania mieszkańców do współtworzenia strategii sportowych gmin – ten temat pojawił się tylko w kontekście budżetów obywatelskich. Największą uwagę poświęcano obiektom, konkretnym imprezom masowym i pieniądzom – brakowało rozmowy o planowaniu, strategiach, sposobach prowadzenia polityki sportowej. Takie dyskusje są bardzo potrzebne – dobrze, że włodarze gmin spotykają się, żeby wymienić się doświadczeniami. Ważne jest jednak, żeby organizowali również w swoich gminach spotkania z mieszkańcami, aby na konferencjach międzygminnych pojawiały się także konkretne przykłady wpływu mieszkańców na sportową politykę gminy.
Na sam koniec konferencji przedstawiono ranking gmin wspierających sport powszechny. Pozycję gminy określano, sumując wydatki z działu 926 budżetu z trzech ostatnich lat i dzieląc przez liczbę mieszkańców.
Dziękujemy organizatorom za możliwość udziału w konferencji bez ponoszenia kosztów.
W każdej gminie sport dla wszystkich
Europejskie Stowarzyszenie Promocji Aktywności Ruchowej ESPAR 50+ we współpracy z Siecią Obywatelska – Watchdog Polska rozpoczęło realizację projektu Monitoring Sportu 50+. Celem działania jest zbadanie sytuacji w obszarze sportu 50+ na terenie czterech gmin: Kozienic, Kiszkowa, Rzeszowa i Opola. Chcemy dowiedzieć się, jak wygląda polityka sportu 50+ w tych gminach. Pragniemy poznać ofertę rekreacyjną gmin dla grupy wiekowej 50+ (z naciskiem na jej zakres, dostępność, jakość) oraz sposoby informowania zainteresowanych o tej ofercie.
Z badań przeprowadzonych przez Stowarzyszenie ESPAR 50+ w 2012 r. na grupie 179 kobiet w zakresie ich potrzeb rekreacyjnych wynika, że dojrzałe kobiety chcą wreszcie zrobić coś dla siebie! Ważna jest intensywność zajęć, cena oraz to, gdzie te zajęcia się odbywają. Zatem zbyt intensywny program zajęć sportowo- rekreacyjnych, zbyt wysoka cena oraz zbyt duża odległość zajęć od miejsca zamieszkania mogą zrazić do udziału w jakichkolwiek zajęciach. Badania te były punktem wyjściowym do projektu.
Część badawcza Monitoringu Sportu 50+ rozpoczął się w marcu szkoleniem merytorycznym dla wszystkich uczestników. W projekcie udział biorą cztery sześcioosobowe drużyny z każdej z gmin, składające się z pięciu pań 50+ przeprowadzających monitoring i koordynatora/koordynatorki lokalnego każdej grupy. Wszyscy uczestnicy monitoringu kierują się w swych działaniach obiektywnością, rzetelnością i dobrem wspólnym.
Efektem projektu będą raporty i rekomendacje napisane na podstawie zebranych danych, pochodzących z badań ankietowych, wywiadów, analiz dokumentów, rozmów z mieszkańcami oraz osobami i organizacjami odpowiedzialnymi za sport 50+ w gminach.
Zapraszamy do śledzenia projektu na bieżąco. W każdej z gmin przewidujemy spotkanie dla wszystkich zainteresowanych, na którym przedstawimy wyniki monitoringu i wszelkie spostrzeżenia z nim związane.
Działanie realizowane w ramach programu Obywatele dla Demokracji, współfinansowane z Funduszy Europejskiego Obszaru Gospodarczego.
Więcej informacji na:
http://www.espar-50.org/programy/monitoring-sportu-50_25.html
https://www.facebook.com/pages/Monitoring-Sportu-50/832929103411967?fref=ts
Partnerstwo publiczno prywatne w posrcie i rekreacji w 2014 r.
Kancelaria doradztwa gospodarczego Cieślak i Kordasiewicz opublikowała raport o stanie partnerstwa publiczno prywatnego w sporcie i rekreacji w 2014 r.
Jak informują autorzy raport stanowi “podsumowanie ponad 5 letniego funkcjonowania przepisów regulujących współpracę sektora publicznego i prywatnego: ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o partnerstwie publiczno-prywatnym (Dz. U. z 2009 r. Nr 19, poz. 100 ze zm.; dalej: u.p.p.p.) oraz ustawy z dnia 9 stycznia 2009 r. o koncesji na roboty budowlane lub usługi (Dz. U. Nr 19, poz. 101 ze zm.; dalej: u.k.r.b.u.) w realizowaniu inwestycji i kontraktów operatorskich z zakresu szeroko rozumianego obszaru sportu i rekreacji.”
W podsumowaniu stwierdzono m.in. iż “z analizy zawartych w niniejszym raporcie danych wynika, że formuła partnerstwa publiczno-prywatnego od czasu wejścia w życie nowych przepisów regulujących PPP i koncesje, jest nadal chętnie wykorzystywanym instrumentem do przygotowania i realizacji inwestycji w sektorze sportu i rekreacji. Niemniej jednak duża liczba ogłoszonych postępowań w tym obszarze wciąż nie przekłada się na liczbę realizowanych kontraktów, bowiem tylko co 10 postępowanie kończy się podpisaniem umowy PPP/koncesji. Stawia to sektor sportu i rekreacji na końcu stawki obszarów współpracy w ramach PPP, w zakresie skuteczności ogłaszanych procedur.”
“[…] W ostatnich 24 miesiącach widoczne jest natomiast rosnące zainteresowanie modelem tzw. koncesji na usługi, polegającej na powierzeniu prywatnemu inwestorowi wyłącznie obowiązków związanych z utrzymaniem i zarządzaniem infrastrukturą sportowo-rekreacyjną. Sektor publiczny dostrzegł bowiem nie tylko ekonomiczne korzyści wynikające z outsorcowania zadań operatorskich, ale również zalety związane z efektywniejszym zarządzaniem infrastrukturą publiczną przez profesjonalne podmioty posiadające doświadczenie w tym zakresie. Tym bardziej, że projekty realizowane w ramach koncesji na usługi z punktu widzenia prawno-finansowego są dużo łatwiejsze do realizacji niż przedsięwzięcia zakładające budowę nowej infrastruktury, o czym świadczy m.in. fakt, iż połowa z zawartych w analizowanym okresie umów PPP/koncesji to kontrakty operatorskie.”
Raport dostępny jest TUTAJ.
Miasta promują się sportem
Najwyższa Izba Kontroli opublikowała raport o działaniach promocyjnych miast.
Według ustaleń kontrolerów strategie promocyjne dużych miast nie zawsze były spójne z celami, jakie samorządy chciały osiągnąć. Większość z miast nie sprawdzała efektów działań promocyjnych za pomocą obiektywnych mierników. NIK wykryła też nieprawidłowości w zlecaniu usług promocyjnych podmiotom zewnętrznym. Pieniądze na promocję dużych miast były najczęściej przeznaczane na wsparcie lokalnych klubów sportowych.
Raport NIK dostępny jest TUTAJ.
NIK o Centralnym Ośrodku Sportu
Najwyższa Izba Kontroli opublikowała wyniki kontroli prowadzonej w Centralnym Ośrodku Sportu.
Wyniki kontroli dostępne są TUTAJ.
Izba przedstawiła następujące wnioski:
Do Ministra Sportu i Turystyki:
- należy określić kierunki wieloletniego rozwoju i dalszego funkcjonowania Centralnego Ośrodka Sportu,
- należy wprowadzić w programie dofinansowania przygotowań kadry narodowej zapisu, który obligowałby polskie związki sportowe do korzystania z bazy sportowej COS,
- należy przeprowadzić kontrolę zadań realizowanych przez COS, a dofinansowanych z budżetu państwa,
- należy zastanowić się nad przydatnością mienia przekazanego COS do prowadzenia jego działalności statutowej.
Do dyrektora COS i dyrektorów Ośrodków Przygotowań Olimpijskich
- należy zastanowić się nad dalszym rozwojem bazy sportowej wszystkich sześciu ośrodków,
- należy zwiększyć efektywność gospodarowania mieniem. Chodzi m.in. o: zapewnienie lepszego wykorzystania bazy sportowej ośrodków, lepsze zarządzanie nieruchomościami oraz ustalenie stawek pobytu z uwzględnieniem rzeczywistych kosztów ponoszonych przez ośrodki.